De pensioenhervorming, Een ambitieus en innoverend project dat toekomstgericht is

Enkele dagen geleden was ik erg verrast toen ik in De Tijd de woorden las van Frank Vandebroucke en ik vroeg me af of de auteur van deze woorden de eminente universiteitsprofessor en voorzitter van de Academische Raad was of eerder de socialistische politicus ?

Op een enigszins retorische wijze, vroeg Frank Vandenbroucke zich af of het debat over de pensioenhervorming zou kunnen worden opgestart. Ik wil hem geruststellen. Het debat werd niet alleen aangevat sinds mijn indiensttreding en wordt vandaag nog verder gezet, er werden ook een paar essentiële punten van de hervorming uitgevoerd terwijl anderen nog worden gefinaliseerd. Ik zal ze niet allemaal opnoemen maar laten we opmerken dat de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd tot 67 jaar is opgenomen in de wet. De minimumpensioenen werden verhoogd met 90€ per maand voor de werknemers en met 150€ voor de zelfstandigen[1]. De gepensioneerden die de leeftijd van 65 jaar hebben bereikt of een loopbaan hebben van 45 jaar mogen voortaan, indien ze het willen, verder werken zonder inkomensgrenzen. Het Nationaal Pensioencomité, dat is belast met het onderzoeken van de grote structurele hervormingen (pensioen met punten, het in aanmerking nemen van de zware beroepen, de modernisering van de gezinsdimensie,…) werd opgericht en werkt doeltreffend. Het akkoord van de G10 met betrekking tot de aanvullende pensioenen, met inbegrip van het luik inzake de rendementsgarantie, werd uitgevoerd met de aanneming van een wet in het Parlement. Het wetsontwerp dat de toekenning toelaat van een aanvullend pensioen aan de contractuele personeelsleden van de publieke sector zal binnenkort ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Kamer. De website MyPension.be is operationeel. De grote pensioendiensten werden gefusioneerd. De maatregel met betrekking tot het afkopen van de studiejaren staat op de rails. Etc.

Frank Vandenbroucke juicht de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd toe, één van de belangrijkste maatregelen van de Commissie Pensioenhervorming 2020-2040, maar brengt daar tegenin dat, bij gebrek aan een unanieme consensus, deze beslissing teruggeschroefd kan worden door een toekomstige regering in 2019 of 2024. Nu ben ik dus ook verantwoordelijk voor de acties van de toekomstige regeringen! Deze beslissing was inderdaad niet de gemakkelijkste om te dragen, ook al is alles mogelijk op deze wereld en ook al heeft de PS beloofd deze maatregelen te willen terugdraaien in geval van terugkeer naar de meerderheid, ik vertrouw er echter op dat men niet zal terugkomen op iets wat is verworven aangezien het typisch dergelijke noodzakelijke maatregelen betreft die deze partij aanklaagt wanneer ze in de oppositie zit maar niet zal afschaffen eens in de meerderheid.

Overigens is Mijnheer Vandenbroucke van mening dat het pensioenbeleid “een opvolging van aankondigingen of initiatieven met een gebrek aan een globaal overzicht en coherentie” is geworden. Ik zou willen antwoorden door te zeggen dat, in het algemeen, aankondigingen en andere verklaringsstrategieën de specialiteit vormen van de oppositiepartijen tegen de federale regering en dat ze in dit verband een dergelijk niveau van virtuositeit hebben bereikt, dat het mij onbescheiden lijkt te beweren dat ik hen hierin overtref. In alle ernst, zijn mening druist in tegen de mening  van alle waarnemers, zo ook de internationale waarnemers. Wanneer de OESO aangeeft dat België “top reformer” is dankzij onder andere de hervormingen van ons pensioensysteem, dan denk ik dat het werk dat we leveren niet zo slecht is.

Hoe is het dan gesteld met de coherentie van ons beleid? Haar fundamentele drijvende kracht is bevestiging van de waarde van het werk. Met welk doel? Het versterken van de link tussen de gepresteerde arbeid en het pensioenbedrag, net zoals het garanderen van de financiële en sociale houdbaarheid van ons pensioenstelsel. De federale regering heeft inderdaad van de hervorming van ons pensioensysteem één van haar prioriteiten gemaakt omdat, laten we het durven zeggen, het systeem dat we hebben geërfd bij het begin van deze legislatuur, in de toenmalige toestand, niet meer leefbaar was op lange termijn op economisch vlak. In werkelijkheid was het bestaan zelf van ons sociaal model bedreigd. Momenteel zijn we de sociale zekerheid er weer bovenop aan het helpen. Onze maatregelen beogen eveneens, uit billijkheidsoverwegingen, de geleidelijke harmonisering van de verschillende pensioenstelsels (werknemers, ambtenaren, zelfstandigen). Uiteindelijk is het eerst en vooral een kwestie van rechtvaardigheid: rechtvaardigheid tussen de begunstigden van de verschillende pensioenstelsels, rechtvaardigheid tussen de werkenden onderling en rechtvaardigheid tussen de huidige generatie, de vorige generaties en de toekomstige generaties.

De uitgevoerde hervormingen realiseren op die manier een belangrijk deel van het hoofdstuk betreffende de pensioenen van het Regeerakkoord, geïnspireerd op het rapport van de Commissie Pensioenhervorming 2020-2040 dat werd voorgezeten door een zekere… Frank Vandenbroucke. De volgende fase werd net geopend: het betreft het pensioen met punten. Dit ligt me nauw aan het hart en is de reden waarom ik een oriëntatienota hierover heb voorgesteld op maandag 26 juni aan het Nationaal Pensioencomité (NPC). Het verheugt mij dat de administratie voortaan beschouwt dat de invoering ervan mogelijk is vanaf 1 januari 2025 (hoewel het Regeerakkoord 2030 voorziet). Het pensioen met punten biedt een nieuwe structuur voor ons pensioenstelsel, wat zal toelaten om gemakkelijker sommige doelstellingen te realiseren.

Ten eerste staat het puntensysteem in nauw verband met de gepresteerde beroepsloopbaan en de ontvangen inkomsten. Het zal dus toelaten het verzekeringskarakter te versterken van ons pensioensysteem. Elke euro die is bijgedragen, moet in aanmerking worden genomen voor het pensioen. Deze maatregel komt overeen met onze wil om het werk te herwaarderen. Ten tweede zal een grotere convergentie tussen de verschillende pensioenstelsels worden gegarandeerd door het invoeren van gemeenschappelijke regels voor de drie stelsels. Deze maatregel komt overeen met onze wil om de billijkheid te herstellen binnen het pensioensysteem. Ten derde zal het puntensysteem een grotere vrijheid bieden aan de werkenden wat de inrichting betreft van het einde van hun loopbaan. Deze flexibiliteit zal worden versterkt door het deeltijds pensioen dat zal worden geïntegreerd in het pensioen met punten. Deze derde maatregel komt overeen met de wil om de vrijheid en de autonomie te verstreken van de werkenden in het beheer van hun werktijd en loopbaan. Ze ligt volledig in lijn met de visie van het pensioenbeleid dat ik uitwerk.

Mijnheer Vandenbroucke is misschien vergeten dat in de politiek niets gemakkelijk is. Vooral wanneer men een ambitieus project voor ogen heeft. Ik deel echter zijn mening wanneer hij beweert dat dit dossier een gelegenheid is die moet worden gegrepen door de vakbondsbeweging. Net als hij, nodig ik de sociale partners uit om actief met ons te dialogeren om te slagen in dit mooi project.

Uiteraard wekt verandering weerstand op bij de conservatieven en deze wordt vaak uitgedrukt door het gebruik van valse argumenten. Door deze hervorming aan te gaan, garandeert België aan de toekomstige generaties een pensioenstelsel dat zowel op financieel als op sociaal vlak houdbaar is. Ons land is een koploper op het gebied van innovatie maar staat daarbij niet alleen. We volgen het voorbeeld van Duitsland en Zweden die reeds een puntensysteem hebben aangenomen. Met de komst van  President Macron, bereidt ook Frankrijk zich voor op de invoering van een puntensysteem.

Ik ben resoluut optimistisch. Geconfronteerd met verschillende uitdagingen, staan de Europese landen vandaag op een keerpunt. De hervorming van het pensioenstelsel maakt hier deel van uit. Deze fundamentele hervorming die ik de eer heb te mogen sturen in België is allesbehalve een nietszeggende rapsodie van initiatieven. Het betreft vele stappen in de richting van een ambitieus, innoverend en modern project dat in de diepte gekenmerkt wordt door de waarden van werk, rechtvaardigheid en vrijheid, een project waarvan, op lange termijn, de huidige en toekomstige generaties zullen genieten.